Był sobie świat

Świat się zmienia. Trywialne słowa. Zmienia się coraz szybciej. Część tego świata odchodzi.

Gołąb wędrowny. Nosorożec biały północny. Lista w zastraszającym tempie się wydłuża.
Giną nie tylko rzadkie gatunki zwierząt. Całe ekosystemy jak i całe kultury ludzi wymierają.

„Niegdyś były tu wielkie knieje, w których mieszkał i niedźwiedź i jeleń i kot dźiki.”

Gwara Lasowska w okolicy Tarnobrzega. Studyjum dyjalektologiczne Szymona Matusiaka, 1880
Gwara Lasowska w okolicy Tarnobrzega. Studyjum dyjalektologiczne Szymona Matusiaka, 1880

A czymże te knieje były? Oczywiście – mokradłami. Wraz z postępem cywilizacyjnym (który przecież w tych okolicach nie był szczególnie prężny) znikły tysiące hektarów bagien. Nawet rzeki straciły swe koryta.

Karte eines Theils von neu Oder West Galicien / 1797 r.
Karte eines Theils von neu Oder West Galicien, 1797

Widoczne na poniższym zdjęciu lotniczym ciemne smugi to ziemia nasiąknięta wodą. Mniej więcej pod literką „k” w napisie Jeziórko na powyższej mapie. Idąc przez te pola na piechotę ciężko zauważyć chociażby zagłębienie. Jest równiutko. A jednak – prawdopodobnie to tędy przebiegało kiedyś główne koryto Łęgu – niedużej rzeki dobrze znanej mieszkańcom z okolic.
Zamiast pięknie meandrującego koryta mamy obecnie system głębokich kanałów. Na przykład skanalizowaną Żupawkę.

zdjęcia lotnicze ESRI, maj 2010

Właśnie. Znany lub nieznany nam świat odchodzi. Zapewne w większości przypadków nic na to nie poradzimy.
Chylę czoła przed ludźmi, którzy ten dawny świat dokumentowali i dokumentują.
Pozostaje i mi dokumentować stan obecny.

Klonowcy z viechćiem pod pachą odchodzą z pasterńika, 11 listopada 2015
Klonowcy z viechćiem pod pachą odchodzą z pasterńika, 11 listopada 2015